Praca z parami jako narzędzie profilaktyki

Monika i Jacek Kaniewscy

Niniejszy artykuł, choć pisany przez praktyków, zajmujących się prowadzeniem warsztatów rozwojowych dla małżeństw, nie jest pozbawiony fragmentów analitycznych. Celem tej analizy jest przekonanie czytelnika do konieczności prowadzenia działań profilaktycznych, jeżeli małżeństwo ma być powszechnie dostępnym sposobem realizacji pragnienia zbudowania szczęśliwej relacji w życiu. W drugiej części tekstu zaprezentowane zostały wybrane najważniejsze wyzwania, stojące przed osobami w związkach oraz tło pracy rozwojowej w ich kontekście.

(więcej…)

Data publikacji: 08.01.2024

Czytaj również

Psychologiczne aspekty relacji międzyludzkich

Dr Aleksandra Czyżkowska

Jedną z podstawowych teorii mówiących o budowaniu się więzi międzyludzkich jest teoria przywiązania (attachment theory). Początkowo powstała na podstawie obserwacji klinicznych Johna Bowlby’ego na temat separacji dziecka od matki i jej negatywnych skutków. Równolegle w świecie nauki przebiegały eksperymenty Konrada Lorenza na temat powstawania więzi u gęsi oraz eksperymenty Harry’ego Harlowa na małpach. Harlow udowodnił, że potrzeba bliskości (realizowana przez sztucznie zbudowaną miłą w dotyku małpią mamę) jest dla małych małp równie ważna (o ile nie ważniejsza) jak potrzeba zaspokojenia głodu (realizowana przez mamę drucianą). Małpy w chwili stresu biegły się przytulić do miękkiej mamy, częściej też do niej przylegały w ciągu dnia (obie mamy były podgrzewane, by symulować ciepło ciała matki). Eksperyment ten wykazał, iż podstawową oprócz potrzeb fizjologicznych (jak głód) jest potrzeba bliskości, dotyku, budowania więzi. Cesarz Fryderyk II Hochenstauf w XIII wieku przeprowadził słynny eksperyment deprywacyjny. Nakazał odebranie noworodków ich matkom i przekazanie opiekunkom, których zadaniem było zaspokojenie podstawowych fizjologicznych potrzeb dzieci (kąpanie, ubieranie i karmienie), bez mówienia do nich czy bawienia się z nimi. Wszystkie dzieci biorące udział w eksperymencie zmarły przed ukończenie pierwszego roku życia. Eksperyment wykazał, że potrzeba bliskości, kontaktu emocjonalnego jest kluczowa dla życia człowieka. Z bardziej współczesnych eksperymentów eksperyment Edwarda Tronicka udowodnił, że dzieci już w wieku niemowlęcym uważnie obserwują twarz rodzica i emocje, jakie ona przedstawia. Gdy rodzic się uśmiecha i mówi łagodnie, dziecko robi to samo (synchronizacja w pozytywnym stanie pobudzenia), gdy rodzic przybiera neutralny wyraz twarzy i milczy (tzw. „kamienna twarz”) niemowlę próbuje przywołać go z powrotem za wszelką cenę (uśmiechem, gestem, głużeniem), zwrócić na siebie jego uwagę. Im dłużej trwa taka deprywacja (pozbawienie niemowlęcia reakcji ze strony rodzica, nieresponsywność rodzica) dziecko denerwuje się, płacze, zniechęca, a na koniec wycofuje z kontaktu (fizycznie i emocjonalnie).

Przywiązanie to mechanizm wrodzony, który polega na tym, że dziecko wysyła sygnały takie jak krzyk, płacz, śmiech, a główny opiekun (najczęściej jest to matka) reaguje na nie w charakterystyczny dla siebie sposób. Opiekunowie reagują na trzy sposoby, co w efekcie buduje trzy główne style przywiązania. Na podstawie tej relacji dziecko buduje (na poziomie prewerbalnym) tzw. wewnętrzne robocze modele swojej osoby, opiekuna oraz otoczenia (innych ludzi w ogóle) a także relacji, jakie można budować z ludźmi. 

Najbardziej korzystnym dla rozwoju dziecka jest styl bezpieczny (ufny) przywiązania. Zbudować się on może, gdy opiekun jest dostępny emocjonalnie, reaguje na wszystkie sygnały dziecka, szuka sposobów na zmniejszenie stresu u dziecka. W relacji ufnej dominuje klimat pozytywnych emocji, ciepła, radości z relacji z dzieckiem, a opiekun jest osobą zrównoważoną emocjonalnie, wrażliwą i empatyczną.

Styl ambiwalentno-lękowy przywiązania buduje się wtedy, gdy opiekun reaguje wybiórczo na sygnały dziecka (raz ciepłem a raz złością) w zależności od swojego nastroju. Dziecko funkcjonuje wtedy w środowisku nieprzewidywalnym.  Nie potrafi zaufać opiekunowi, uczy się, że po każdym zachowaniu pozytywnym (ciepłą, empatyczną reakcją na płacz) nastąpi zachowanie negatywne (złość, odepchnięcie). Opiekun ambiwalentny jest osobą chwiejną emocjonalnie, źle znoszącą stres, nadmiernie skoncentrowaną na sobie i zaabsorbowaną swoimi problemami. Nie potrafi regulować emocji dziecka, ponieważ swoich własnych nie umie regulować – na stres dziecka reaguje swoim własnym silnym stresem. Buduje bliskość z dzieckiem, gdy jest chwilowo w lepszej kondycji psychicznej.

Styl lękowo- unikający przywiązania buduje się wtedy, gdy opiekun nie reaguje na sygnały dziecka, unika kontaktu, postrzega dziecko jako zagrażające, boi się bliskości. Opiekun unikający jest osobą zahamowaną, odczuwającą silny lęk przed emocjami i przed bliskością, chroni się przed tym za pomocą wzmożonej kontroli w relacjach z ludźmi oraz unikaniem bliskości. Próbuje uniknąć bliskości stosując w relacji z dzieckiem sztywne granice, reguły, zasady, od których nie ma ustępstw.

(więcej…)

Data publikacji: 19.12.2023

Czytaj również

Psychologiczne aspekty wchodzenia w związek

Dr Magdalena Gawrych

Dlaczego wchodzimy w związki?

Ludzie pragną bliskich relacji i romantycznej miłości, stanowiącej dla wielu jeden z najważniejszych celów w życiu. Mimo wielu wyzwań społecznych, towarzyszącym bliskim związkom (jak np. wysokie wskaźniki rozwodów, wzrost liczby osób samotnie wychowujących dzieci, spadek dzietności kobiet, rozpowszechnienie się związków nieformalnych) związek małżeński jest nadal najbardziej powszechną, akceptowaną kulturowo formą życia dwojga ludzi. Badacze potwierdzają, że obecna w długotrwałych związkach miłość romantyczna wiąże się z satysfakcją z małżeństwa, dobrostanem oraz wysoką samooceną jednostki (Acevedo, Aron, 2009).

Bliskie relacje interpersonalne, w szczególności bliskie relacje w parze, zaspokajają żywotne potrzeby jednostkowe, oferują wsparcie w pokonywaniu życiowych kryzysów i zmagania z krytycznymi wydarzeniami życiowymi. Związek może stanowić cenny zasób, zewnętrzny względem jednostki, który może okazać się istotny z punktu widzenia radzenia sobie w cyklu życia człowieka (w myśl powiedzenia „we dwoje łatwiej niż samemu”). Jednocześnie, relacje w parze mogą być źródłem silnych stresorów, pogarszając dobrostan jednostki, prowadząc do załamania się jej wewnętrznych możliwości radzenia sobie, kryzysów emocjonalnych, a nawet zaburzeń (Mandal, 2017).

Bliskie relacje partnerskie stanowią jeden z najważniejszych sposobów realizacji kluczowych potrzeb ludzkich, takich jak potrzeba bliskości i przynależności, potrzeba uznania, potrzeba samorealizacji. Odzwierciedleniem tychże kluczowych uwarunkowań ludzkich są różnorodne akty prawne, w tym kodeksy rodzinne i opiekuńcze, które odnoszą się dych ludzkich potrzeb bycia w relacji. Nie ma alternatywy dla bliskich związków (por. Aronson, 1995).

Analizując wyzwania, na jakie napotykają współcześnie osoby wchodzące w związek, należy przyjrzeć się zarówno czynnikom uniwersalnym (rozwojowym, emocjonalnym), jak i specyficznym kulturowo, stąd też w niniejszym opracowaniu skoncentrowano się na specyfice sytuacji w Polsce.

(więcej…)

Data publikacji: 12.12.2023

Czytaj również

„Silna rodzina receptą na problemy dzisiejszego świata”

Czy rodzina stanowi klucz do rozwiązania wielu współczesnych problemów? Czy młodzi ludzie nadal cenią instytucję rodziny? – między innymi takie pytania przyświecały Stowarzyszeniu Apostolskiemu Rodzina Rodzin, organizatorowi konferencji pt. „Silna rodzina receptą na problemy dzisiejszego świata”. Wydarzenie zgromadziło ekspertów, młode małżeństwa, rodziny, i młodzież, aby rozmawiać o kluczowej roli rodziny w społeczeństwie.

Program konferencji obejmował następujące tematy:

  • Sytuacja demograficzna w Polsce. Przyczyny i konsekwencje.
  • Bariery realizacji aspiracji dotyczących rodziny i rodzicielstwa w Polsce 
  • Samotność współczesnych młodych ludzi i jej konsekwencje dla ich kondycji psycho-społecznej  
  • Formalne i nieformalne relacje z innymi rodzinami i rodzicami jako element wspierania aspiracji rodzinnych młodych ludzi
  • Dyskusje o wyzwaniach, przed jakimi stają młodzi rodzice i małżonkowie, porównując je z wyzwaniami sprzed 30 lat.
  • Rozmowy o tym, jak młodzież postrzega instytucję rodziny, zwłaszcza przedstawiciele pokolenia X.

A wśród prelegentów znaleźli się:

  • Dorota Bojemska – Mama 8 dzieci, Przewodnicząca Rady Rodziny przy Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, animatorka rozwoju klubów Mam w Polsce
  • Marek Grabowski – socjolog, badacz społeczny, prezes Fundacji Mamy i Taty
  • Michał Kot – socjolog, Dyrektor Instytutu POKOLENIA
  • Piotr Kordyasz, autor wielu książek, w tym “Stefek” 

Fotografia: Jakub Goliński

Data publikacji: 20.11.2023

Czytaj również

Młodzież zainspirowana modelem 6OFR

Zespół realizujący warsztaty 6OFR (6 Obszarów Funkcjonowania Rodzin) został zaproszony przez Studenckie Koło Naukowe Debaty i Wystąpień Publicznych Uniwersytetu Warszawskiego do poprowadzenia spotkania przybliżającego koncepcję zarządzania gminą w myśl modelu 6OFR. Spotkanie odbyło się w dniach 6-7 października podczas wyjazdu szkoleniowego w ramach projektu „Obywatelski Starter Pack” dla młodzieży z Ostrołęki oraz studentów Wydziału Prawa i Administracji UW.

Kurpie odwiedziła elita – młodzież, która już jest społecznie zaangażowana, albo wkrótce zacznie działać w lokalnych środowiskach. A my mieliśmy przyjemność porozmawiać z nimi o naszym projekcie i podejściu do służby w samorządzie. Nasi trenerzy przedstawili model 6OFR, a później uczestnicy szkolenia pracowali w małych grupach nad konkretnymi projektami rozwijającymi lokalną społeczność. Wspólnie mogliśmy się przekonać, jak wielki potencjał leży w niemal każdej inicjatywie. Niektóre z wypracowanych podczas warsztatu rozwiązań z pewnością zostaną zrealizowane.

Fot. Adrianna Debek


Data publikacji: 17.10.2023

Czytaj również

Konferencja „Kulturowe aspekty demografii”

W pięknym gmachu Warszawskiego Domu Technika, 30 września 2023r. odbyła się konferencja pt. „Kulturowe aspekty polityki rodzinnej. Dodatek czy podstawa skutecznej recepty na kryzys demograficzny”. Zacne grono specjalistów na zaproszenie Ordo Iuris i Collegium Intermarium dyskutowało o przyszłości Polski i Europy.

Wśród zaproszonych gości znaleźli się akademicy, profesorowie, przedstawiciele wiodących think-tanków zajmujących się kulturą i polityką rodzinną:

  • Mark Regnerus – profesor z Uniwersytetu w Teksasie
  • Belinda Brown – z University College London
  • Bracy Bersnak – z USA, profesor Christendom College
  • Árpád Mészáros – wiceprzewodniczący Instytutu ds. Demografii i Rodzin im. Márii Kopp
  • Michał Michalski – prezes Instytutu Wiedzy o Rodzinie i Społeczeństwie
  • Rafał Dorosiński – Zarząd Ordo Iuris

My także zostaliśmy zaproszeni na to spotkanie. Opowiadaliśmy o samotności i jej wpływie na demografię, a także przyszłość więzi i relacji społecznych w kontekście coraz bardziej upowszechniającej się komunikacji elektronicznej.


Data publikacji: 05.10.2023

Czytaj również

Konkurs! Na najlepszą pracę lic/mgr/dr

Instytut Pokolenia ogłosił 19 czerwca konkurs na najlepszą pracę licencjacką, magisterską i doktorską z zakresu funkcjonowania rodziny z uwzględnieniem aspektów humanistycznych, społecznych lub zdrowotnych, które zostały lub zostaną obronione w okresie od 1 stycznia 2022 r. do 15 października 2023r. Celem Konkursu jest wyłonienie najlepszej pracy w każdej z wymienionych kategorii oraz popularyzacja wiedzy dotyczącej wymienionych obszarów.

Uczestnikami Konkursu mogą być absolwenci studiów wyższych pierwszego i drugiego stopnia lub jednolitych studiów magisterskich – w części dotyczącej najlepszej pracy licencjackiej lub magisterskiej oraz osoby, które obroniły prace doktorskie (w tym absolwenci studiów doktoranckich i szkół doktorskich) – w części dotyczącej najlepszej pracy doktorskiej.

Do Konkursu mogą być zgłaszane prace obronione na wyższych uczelniach publicznych i niepublicznych znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, napisane w języku polskim lub angielskim. Zgłoszenia mogą dokonywać samodzielnie ich autorzy.

Prace będą przyjmowane do dnia 15 października 2023 r. Inne terminy obowiązujące w konkursie zostały ujęte w regulaminie konkursu.  Prace można zgłaszać drogą elektroniczną, przesyłając stosowne dokumenty na adres mailowy: konkurs@instytutpokolenia.pl

Ogłoszenie wyników Konkursu i uroczystość wręczenia nagród będą miały miejsce do 20 grudnia 2023 r. Laureatów konkursu wyłoni Kapituła konkursu, w której skład wchodzi Dyrektor Instytutu i powołane przez niego osoby.


REGULAMIN

Data publikacji: 15.07.2023

Czytaj również

Jaka jest kondycja współczesnej rodziny?

Na zaproszenie Narodowej Rady Rozwoju – Rady ds. Rodziny, Edukacji i Wychowania uczestniczyliśmy konferencji na temat kondycji współczesnej rodziny, która została zorganizowana 2 czerwca 2023 r. w Belwederze.

W ramach konferencji odbyło się pięć paneli dyskusyjnych z udziałem ekspertów, praktyków i badaczy tematyki rodzinnej:

  • Kryzys demograficzny – przyczyny i przeciwdziałanie,
  • Struktura polskiej rodziny,
  • Wychowanie w rodzinie,
  • Rodzina i szkoła
  • Obraz rodziny w kulturze współczesnej.

Program

9.30–9.45 – kawa powitalna

9.45–10.00
Przywitanie gości i otwarcie konferencji

10.00–10.50
Kryzys demograficzny – przyczyny i przeciwdziałanie
Moderator: prof. dr hab. Andrzej Waśko (Przewodniczący Rady ds. Rodziny, Edukacji i Wychowania NRR)
Uczestnicy panelu:
– prof. dr hab. Józefina Hrynkiewicz (Przewodnicząca Rządowej Rady Ludnościowej)
– Elżbieta Rafalska (Członek Rady ds. Rodziny, Edukacji i Wychowania NRR)
– Michał Kot (Dyrektor Zarządzający Instytutu Pokolenia)

11.00–11.50
Struktura polskiej rodziny
Moderator: Mikołaj Pawlak (Członek Rady ds. Rodziny, Edukacji i Wychowania NRR)
Uczestnicy panelu:
– Joanna Krupska (Członek Rady ds. Rodziny, Edukacji i Wychowania NRR)
– dr hab. Izabela Krasiejko (Członek Rady ds. Społecznej NRR, Przewodnicząca Ogólnopolskiego
Stowarzyszenia Asystentów Rodziny)
– ks. dr hab. Józef Młyński (Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie)
– Grzegorz Sudoł (Członek Rady ds. Rodziny, Edukacji i Wychowania NRR)

12.00–12.50
Wychowanie w rodzinie
Moderator: dr hab. Ewa Hoffmann-Piotrowska (Uniwersytet Warszawski)
Uczestnicy panelu:
– Dorota Bojemska (Przewodnicząca Rady Rodziny przy Ministrze Rodziny i Polityki Społecznej)
– dr Dariusz Cupiał (Członek Rady ds. Rodziny, Edukacji i Wychowania NRR)
– dr Szymon Grzelak (Instytut Profilaktyki Zintegrowanej)

13.00–13.50 – poczęstunek

14.00–14.50
Rodzina i szkoła
Moderator: Antoni Buchała
Uczestnicy panelu:
– Jolanta Dobrzyńska (Członek Rady ds. Rodziny, Edukacji i Wychowania NRR)
– Anna Zalewska (Członek Rady ds. Rodziny, Edukacji i Wychowania NRR)
– Wojciech Starzyński (Członek Rady ds. Rodziny, Edukacji i Wychowania NRR)
– Bartłomiej Włodkowski (Prezes Fundacji AVE)

15.00–15.50
Obraz rodziny w kulturze współczesnej
Moderator: prof. dr hab. Andrzej Waśko (Przewodniczący Rady ds. Rodziny, Edukacji i Wychowania NRR)
Uczestnicy panelu:
– Dorota Dziamska (Członek Rady ds. Rodziny, Edukacji i Wychowania NRR)
– Marek Grabowski (Fundacja Mamy i Taty)
– Marcin Gugulski (publicysta)

15.50–16.00
Podsumowanie i zamknięcie konferencji: prof. dr hab. Andrzej Waśko


Data publikacji: 04.06.2023

Czytaj również

Ta strona korzysta z ciasteczek aby świadczyć usługi na najwyższym poziomie. Dalsze korzystanie ze strony oznacza, że zgadzasz się na ich użycie. .

Zgoda