O RAPORCIE

  • Czechy są krajem z jednym z najwyższych wskaźników dzietności w UE (1,71), podczas gdy jeszcze 20 lat temu miały jeden z najniższych na świecie - 1,14. Odnotowały najwyższy wzrost wskaźnika dzietności wśród krajów UE. 
  • W Czechach w przeliczeniu na 1000 kobiet w wieku rozrodczym rodzi się zdecydowanie więcej pierwszych (36% więcej) i drugich dzieci niż w Polsce. 
  • Czechy charakteryzują się zdecydowanie niższym niż Polska wskaźnikiem bezdzietności (11,8% w Czechach vs. 19,9% w Polsce).

Czy ta pozytywna zmiana, swoisty demograficzny sukces, to tylko statystyczny szczęśliwy traf, czy też może efekt konsekwentnie realizowanej polityki na rzecz rodzin? Czy można potwierdzić, że Czechy wypracowały odpowiedni (narodowy) model polityki ludnościowej, który skutecznie hamuje proces obniżania rozrodczości oraz stymuluje pożądany kierunek rozwoju ludności? Czy Polska może wzorować się na czeskich rozwiązaniach, podejmując działania na rzecz wyjścia z pułapki niskiej dzietności? 

Czechy stworzyły własny, oryginalny model polityki rodzinnej. Mają ciekawe rozwiązania, szczególnie w zakresie tzw. work life balance. Wiele państw europejskich na przełomie wieków osiągało dobre wyniki demograficzne, które zbudowane były na przeświadczeniu, że urodzenie i wychowanie dziecka nie powinno kolidować z pracą zawodową. Czesi przyjęli inne założenia. Zaczęli się zastanawiać, co zrobić, aby praca zawodowa w jak najmniejszym stopniu kolidowała z budowaniem więzi rodzinnych i wychowaniem dzieci. Inaczej rozłożyli akcenty. Te, jak i wiele innych wniosków można znaleźć w naszych analizach.

Michał Kot, Dyrektor Instytutu Pokolenia

Najciekawsze w niniejszym raporcie jest pokazanie, że istotną okoliczno­ścią wpływającą na sukces demograficzny w Czechach nie były wyłącznie polityki stricte ukierunkowane na dzietność, ale podejście bardziej po­średnie, odnoszące się do szerokorozumianych warunków funkcjonowania  rodzin. Co więcej, raport w przekonujący sposób dowodzi, że polityki ukie­runkowane na przełamywanie negatywnych zjawisk demograficznych muszą być zgodne z lokalnymi uwarunkowaniami, a zwłaszcza normami kulturo­wymi.

prof. Łukasz Hardt, ekonomista Uniwersytetu Warszawskiego, członek Rady Instytutu Pokolenia

Instytut Pokolenia

Instytut Pokolenia przygotowuje badania, analizy i ekspertyzy w zakresie demografii w ujęciu polskim i międzynarodowym. W swoich działaniach uwzględnia uwarunkowania społeczno-kulturowe zachodzących zjawisk. Wskazuje kierunki zmian i inicjuje działania, które mają prowadzić do pozytywnych przemian w społeczeństwie. 

Dowiedz się więcej


Zapis z debaty prezentującej raport Instytutu Pokolenia „Czeski sukces demograficzny”. Gośćmi spotkania byli: Barbara Socha – podsekretarz Stanu w Ministerstwie Rodziny i Polityki Społecznej, Jan Tomášek – przedstawiciel Ambasady Republiki Czeskiej w Polsce, prof. Łukasz Hardt – ekonomista związany z Uniwersytetem Warszawskim, członek Rady Instytutu Pokolenia, dr hab. Agnieszka Chłoń-Domińczak – demograf, profesor Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie, Joanna Krupska – Członek Rady ds. Rodziny, Edukacji i Wychowania, Przewodnicząca Rady Krajowej Związku Dużych Rodzin „Trzy Plus”, psychoterapeuta. W trakcie spotkania Michał Kot, Dyrektor Instytutu Pokolenia zaprezentował i omówił wyniki raportu.