Raport: Czeski sukces demograficzny
- Czechy są krajem z jednym z najwyższych wskaźników dzietności w UE (1,71), podczas gdy jeszcze 20 lat temu miały jeden z najniższych na świecie – 1,14. Odnotowały najwyższy wzrost wskaźnika dzietności wśród krajów UE.
- W Czechach w przeliczeniu na 1000 kobiet w wieku rozrodczym rodzi się zdecydowanie więcej pierwszych (36% więcej) i drugich dzieci niż w Polsce.
- Czechy charakteryzują się zdecydowanie niższym niż Polska wskaźnikiem bezdzietności (11,8% w Czechach vs. 19,9% w Polsce).
Czy ta pozytywna zmiana, swoisty demograficzny sukces, to tylko statystyczny szczęśliwy traf, czy też może efekt konsekwentnie realizowanej polityki na rzecz rodzin? Czy można potwierdzić, że Czechy wypracowały odpowiedni (narodowy) model polityki ludnościowej, który skutecznie hamuje proces obniżania rozrodczości oraz stymuluje pożądany kierunek rozwoju ludności? Czy Polska może wzorować się na czeskich rozwiązaniach, podejmując działania na rzecz wyjścia z pułapki niskiej dzietności?
Poniżej przedstawiamy zapis z debaty, w trakcie której został zaprezentowany raport Instytutu Pokolenia „Czeski sukces demograficzny”.
Gośćmi panelu byli: Barbara Socha – podsekretarz Stanu w Ministerstwie Rodziny i Polityki Społecznej, Jan Tomášek – przedstawiciel Ambasady Republiki Czeskiej w Polsce, prof. Łukasz Hardt – ekonomista związany z Uniwersytetem Warszawskim, członek Rady Instytutu Pokolenia, dr hab. Agnieszka Chłoń-Domińczak – demograf, profesor Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie, Joanna Krupska – Członek Rady ds. Rodziny, Edukacji i Wychowania, Przewodnicząca Rady Krajowej Związku Dużych Rodzin „Trzy Plus”, psychoterapeuta.
Opinie
Michał Kot
Dyrektor Instytutu Pokolenia
Czechy stworzyły własny, oryginalny model polityki rodzinnej. Mają ciekawe rozwiązania, szczególnie w zakresie tzw. work life balance. Wiele państw europejskich na przełomie wieków osiągało dobre wyniki demograficzne, które zbudowane były na przeświadczeniu, że urodzenie i wychowanie dziecka nie powinno kolidować z pracą zawodową. Czesi przyjęli inne założenia. Zaczęli się zastanawiać, co zrobić, aby praca zawodowa w jak najmniejszym stopniu kolidowała z budowaniem więzi rodzinnych i wychowaniem dzieci. Inaczej rozłożyli akcenty. Te, jak i wiele innych wniosków można znaleźć w naszych analizach.
prof. Łukasz Hardt
ekonomista Uniwersytetu Warszawskiego, członek Rady Instytutu Pokolenia
Najciekawsze w niniejszym raporcie jest pokazanie, że istotną okolicznością wpływającą na sukces demograficzny w Czechach nie były wyłącznie polityki stricte ukierunkowane na dzietność, ale podejście bardziej pośrednie, odnoszące się do szerokorozumianych warunków funkcjonowania rodzin. Co więcej, raport w przekonujący sposób dowodzi, że polityki ukierunkowane na przełamywanie negatywnych zjawisk demograficznych muszą być zgodne z lokalnymi uwarunkowaniami, a zwłaszcza normami kulturowymi.