Raport przygotowany przez Instytut Statystyki Kościoła Katolickiego na zlecenie Instytutu Pokolenia składa się z dwóch części: analitycznej i teoretycznej.
W analizie danych ilościowych zostały zaprezentowane dane o liczbie stwierdzeń nieważności w Kościele w Polsce, przyczyny takich stwierdzeń oraz liczba małżeństw kościelnych. Dane z Polski zostały pokazane w zestawieniu z wybranymi państwami europejskimi, Europą i ze światem.
W analizie teoretyczno-prawnej zostały zawarte informacje m.in. o definicji stwierdzenia nieważności małżeństwa kościelnego, przebiegu procesu oraz przesłankach stwierdzających nieważność.
Główne wnioski płynące z raportu:
- Liczba stwierdzeń nieważności małżeństwa w Kościele w Polsce od 1989 r. wzrosła o ponad 160% w porównaniu z 2020 r. i wyniosła 2813.
- Co czwarty wyrok w 2020 r. na rzecz stwierdzenia nieważności małżeństwa w Kościele w Europie został wydany w Polsce.
- W latach 1989–2020 uśredniona wartość wskaźnika liczby stwierdzeń nieważności małżeństwa w Kościele w przeliczeniu na 100 000 katolików w Polsce wyniosła 5,1 i była wyższa niż w Europie (3,5) i na świecie (3,9).
- W latach 1989–2015 najczęstszą przyczyną stwierdzenia nieważności małżeństwa w Kościele w Polsce było tzw. niezaistnienie zgody małżeńskiej, średnio 96% wyroków orzekano z kann. 1095–1107.
- W Polsce obserwujemy wzrost stwierdzeń nieważności małżeństwa w Kościele przy jednoczesnym spadku zawieranych małżeństw kościelnych. Po zestawieniu ze sobą danych z 1989 r. i 2019 r. liczba ślubów kościelnych zmniejszyła się o ponad 100 000 (45%).
- 8 grudnia 2015 r. weszła w życie reforma papieża Franciszka pt. Mitis Iudex Dominus Iesus, która przyczyniła się do skrócenia czasu trwania procesu sądowego o stwierdzenie nieważności małżeństwa w Kościele.
- Liczba stwierdzeń nieważności małżeństwa w Kościele na świecie w 2020 r. wyniosła ponad 41 000 i zmniejszyła się o 47% w porównaniu z 1989 r.
- Najwyższy wzrost udziału procentowego stwierdzeń nieważności małżeństwa w Kościele w skali ogólnoświatowej w latach 1989–2020 można zaobserwować w Europie (+17 p.p.), Ameryce Południowej (+16 p.p.) i Azji (+9 p.p.). Natomiast największy spadek odnotowano w Ameryce Północnej (–48 p.p.).
- Średnio co piąte (21%) stwierdzenie nieważności małżeństwa w Kościele na świecie w latach 1989–2000 było orzekane z powodu wadliwej formy zawarcia małżeństwa (kan. 1108).
- Pandemia COVID-19 przyczyniła się do zmniejszenia liczby stwierdzeń nieważności małżeństwa w Kościele w 2020 r. Ów trend jest widoczny zarówno w Polsce, jak i Europie. W skali ogólnoświatowej jest to zależne od kontynentu, w którym porównuje się dane.