Diaspora polskich naukowców jako źródło kapitału społecznego

W 2018 roku Polonium Foundation zrealizowała badania wśród polskich naukowców pracujących za granicą przeprowadzając ankietę wśród 464 polskich naukowców w 31 krajach, na wszystkich etapach kariery zawodowej, zarówno osób które dopiero rozpoczynają pracę naukową jak i tych, którzy osiągnęli już w niej spore sukcesy. Badani mieli też zróżnicowany staż na emigracji, od osób które wyjechały niedawno, do zasiedziałych obywateli nowych państw zamieszkania.

Badania skupiały się w trzech obszarach:

  • niewykorzystanego kapitału społecznego za granicą;
  • wykorzystania tego kapitału przez Polskę;
  • wzmocnienia tego kapitału oraz przyciągnięcia najlepszych z naukowców do Polski.

Jakie są główne wnioski?

Członkowie polskiej społeczności naukowej za granicą utrzymują liczne kontakty z krajem pochodzenia i innymi Polakami.

Na powrót do Polski zdecydowana jest jednak mniejszość polskich naukowców przebywających za granicą.

Wśród głównych przyczyn niechęci do powrotu ludzie nauki wskazują na niższe płace, problemy z biurokracją oraz konieczność przystosowania się do nowego sposobu funkcjonowania nauki.


Autorzy wskazują w raporcie na najważniejsze zamiany i działania władz państwowych jakie powinny nastąpić, aby lepiej wykorzystać kapitał społeczny polskich naukowców pracujących na całym świecie.

Mając na uwadze, że aż 50% polskiej diaspory naukowej zamierza pozostać za granicą, państwo nie powinno opierać się wyłącznie na reemigracji. Zamiast tego powinno się stworzyć szerokie wsparcie instytucjonalne mające na celu ułatwienie nawiązywania kontaktów pomiędzy polskimi naukowcami na całym świecie, łącząc inicjatywy oddolne (np. małe wydarzenia) i podejścia odgórne (np. wsparcie ambasad i konsulatów).

Powinno się zachęcać wyjeżdżających na stypendia do brania udziału w wydarzeniach networkingowych dla polskich naukowców. Polskie uczelnie powinny tworzyć prestiżowe, krótkoterminowe stanowiska wizytacyjne dla wybitnych uczonych, którzy pracują za granicą. Polskie instytucje powinny oferować konkurencyjne stypendia dla młodych naukowców, aby mogli odwiedzać najlepsze ośrodki badawcze prowadzone przez doświadczonych polskich naukowców.

Wsparcie dla naukowców powinno być dopasowane zarówno do ich wieku, stażu zawodowego, dyscypliny którą prezentują oraz czasu przebywania na emigracji, gdyż wszystkie te czynniki wpływają na rodzaj potrzeb.

Wysoki odsetek respondentów niezdecydowanych co do migracji powrotnej sugeruje, że prawdopodobnie pozostaną oni za granicą, chyba że zostaną podjęte konkretne działania w celu przekonania ich do powrotu. Chociaż wysiłki mające na celu nakłonienie naukowców do powrotu powinny być otwarte dla wszystkich członków diaspory, pierwszeństwo należy przyznać młodym naukowcom rozpoczynającym karierę naukową, którzy zdobyli pewne doświadczenie za granicą, ale prawdopodobnie jeszcze wrócą do Polski.  Autorzy wierzą, że taka polityka pomoże przyciągnąć największe międzynarodowe talentów do Polski, a w dłuższej perspektywie poprawi pozycję Polski na w międzynarodowych rankingach naukowych.

Jesteśmy ciekawi jak to wygląda dzisiaj.


Raport: Fundacja Polonium 2018, autorstwa Dominiki Czerniawskiej, Małgorzaty Bochińskiej, Piotra Oleśkiewicza i Rafała Mostowego dostępny jest na stronie: POLONIUM FOUNDATION

Data publikacji: 03.10.2023

Czytaj również

Wybitni naukowcy w Kapitule Konkursu IP

Jesteśmy niezwykle dumni, że już pierwsza edycja naszego konkursu na najlepszą pracę licencjacką, magisterską i doktorską z zakresu funkcjonowania rodziny z uwzględnieniem aspektów humanistycznych, społecznych lub zdrowotnych przyciągnęła do udziału w Kapitule zacne grono ekspertów, w tym aż 8 profesorów.

Prace studentów oceniać będą:

  • Łukasz Hardt – przewodniczący Kapituły; profesor nauk społecznych w dyscyplinie ekonomia i finanse, członek Rady Polityki Pieniężnej w latach 2016-2022, kierownik Katedry Ekonomii Politycznej na Wydziale Nauk Ekonomicznych Uniwersytetu Warszawskiego, wiceprezes Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego, przewodniczący Rady Nadzorczej ZUS.
  • Maciej Bukowski – członek Kapituły; doktor nauk ekonomicznych, prezes WiseEuropa. Pracownik naukowy Uniwersytetu Warszawskiego. W latach 2006-2013 prezes fundacji IBS. Jest współautorem wielu polskich dokumentów strategicznych (m.in. Plan Hausnera, Polska 2030 – wyzwania rozwojowe, Długookresowa Strategia Rozwoju Kraju do roku 2030 (Polska 2030 – trzecia fala nowoczesności). Kierownik projektów oraz licznych komentarzy i artykułów prasowych dotyczących między innymi makroekonomii, polityki energetycznej, innowacyjności, systemu emerytalnego czy rynku pracy.
  • Henryk Domański – członek Kapituły; polski socjolog, profesor nauk humanistycznych, były dyrektor Instytutu Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk. Jest członkiem Komitetu Socjologii PAN. W 2019 został członkiem Rady Doskonałości Naukowej I kadencji. W Instytucie Filozofii i Socjologii PAN kierownik Zespołu Studiów nad Metodami i Technikami Badań Socjologicznych. Pracuje także w Collegium Civitas, gdzie pełnił funkcje prorektora. Zajmuje się między innymi badaniem obiektywnych i świadomościowych aspektów podziału społeczeństwa na warstwy.
  • Ewa Frątczak – członek Kapituły; demograf i statystyk. Em. Profesor Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie, były członek Senatu SGH, były kierownik ds. studiów stacjonarnych przy Kolegium Analiz Ekonomicznych SGH, były członek Komitetu Demograficznego Rady Europy, była przewodnicząca Komitetu Nauk Demograficznych PAN, były Sekretarz Generalny Rządowej Rady Ludnościowej, były członek Komisji ONZ Ludność i Rozwój, były kierownik Zakładu Metod Statystycznych i Analiz Biznesowych (d. Zakład Analizy Historii Zdarzeń i Analiz Wielopoziomowych) w Instytucie Statystyki i Demografii SGH, współtwórca kierunku studiów: Analiza Danych – Big Data na SGH. Członek Rady Rodziny przy Ministerstwie Rodziny i Polityki Społecznej.
  • Marek Kośny – członek Kapituły; dr hab., ekonomista, profesor Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, prodziekan Wydziału Ekonomii i Finansów tejże uczelni.Ekspert Polskiego Instytutu Ekonomicznego, przewodniczący zespołu ekspertów Związku Dużych Rodzin „Trzy Plus”, członek Rady Rodziny powołanej przez Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, członek rady Think-Tanku Impakt Dolny Śląsk. Autor i współautor kilkudziesięciu publikacji dotyczących m.in. problematyki opodatkowania rodzin oraz sytuacji ekonomicznej i bezpieczeństwa ekonomicznego rodzin. Członek sekcji Polityka społeczna, rodzina Narodowej Rady Rozwoju w latach 2016–2020.
  • Michał Kot – socjolog, ekspert w zakresie demografii, analizy polityk społecznych, badań socjologicznych, zarządzania w biznesie i nowych technologii. Autor wielu publikacji i raportów na temat demografii, polityki rodzinnej i wpływu nowych technologii na życie społeczne. Członek Rady Rodziny przy Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. Absolwent Uniwersytetu Warszawskiego (kierunki: socjologia i matematyka). Od 2022 r. dyrektor Instytutu Pokolenia.
  • Anna Kwak – członek Kapituły; prof. dr hab. w Instytucie Stosowanych Nauk Społecznych UW. Zajmuje się analizą przemian małżeństwa i rodziny, rozwojem alternatywnych form życia małżeńsko-rodzinnego, takich jak: kohabitacja, związki typu LAT (czyli living apart together – bycie osobno razem), analizą wewnętrznych relacji w rodzinie. Od wielu lat współpracuje naukowo z ośrodkami zagranicznymi w Wielkiej Brytanii, Irlandii, Szwecji; z Uniwersytetetami w Nottingham, Cork, Umea (m.in. jako koordynator i kontraktor programu Tempus); realizując granty w ramach The Polish-British Research Partnership Programme; współpracując w charakterze eksperta w ramach angielsko-portugalskiego Joint Research Programme Family Law and Social Policy. Pełni też funkcję eksperta w programie Unii Europejskiej Leonardo da Vinci; realizowała projekty naukowe z Centrum Zdrowia Dziecka oraz Instytutem Spraw Publicznych.
  • Bartosz Marczuk – członek Kapituły; wiceprezes zarządu PFR, menedżer z doświadczeniem w zarządzaniu w administracji i komunikacji, ekspert z zakresu polityki społecznej. Ukończył socjologię na Uniwersytecie Warszawskim, studia doktoranckie z ekonomii w Instytucie Pracy i Spraw Socjalnych oraz podyplomowe studia w zakresie stosunków międzynarodowych na UW i Akademii Obrony Narodowej. W 2015 r. został powołany na podsekretarza stanu w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, gdzie odpowiadał za politykę rodzinną oraz cyfryzację.
  • Tomasz Maciejewski – członek Kapituły; dyrektor Instytutu Matki i Dziecka w Warszawie, kierownik Kliniki Położnictwa i Ginekologii Instytutu Matki i Dziecka, członek Rady Ekspertów przy Rzeczniku Praw Pacjenta. Absolwent studiów podyplomowych Szkoły Głównej Handlowej na Wydziale Zarządzania Organizacjami Ochrony Zdrowia oraz studiów MBA w medycynie. Autor wielu publikacji naukowych, książek oraz artykułów z dziedziny położnictwa i ginekologii; prelegent licznych zjazdów/konferencji w kraju i za granicą. Członek m.in. Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego, Polskiego Towarzystwa Medycyny Perinatalnej, Polskiego Towarzystwa Koordynowanej Ochrony Zdrowia, Rządowej Rady Ludnościowej, elektor Rady Głównej Instytutów Badawczych.
  • Elżbieta Mączyńska – członek Kapituły; profesor nauk ekonomicznych, związana ze Szkołą Główną Handlową w Warszawie; organizatorka i kierownik prowadzonych w SGH Podyplomowych Studiów Wyceny Nieruchomości. Członkini Prezydium Komitetu Prognoz „Polska 2000 Plus”, Komitetu Nauk Ekonomicznych Polskiej Akademii Nauk. Prezes honorowy Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego. Specjalistka z dziedziny ekonomii, w tym analizy ekonomicznej, finansów i wyceny przedsiębiorstw oraz systemów społeczno-gospodarczych. Kreatorka ekonometrycznych modeli predykcji bankructwa. 17 września 2023 r. otrzymała Nagrodę Kopernika Ekonomisty – prestiżowe wyróżnienie, przyznawane za wybitne osiągnięcia w dziedzinie ekonomii i gospodarki.
  • Marek Okólski – profesor w Ośrodku Badań nad Migracjami Uniwersytetu Warszawskiego, którego był dyrektorem od jego powstania w 1993 r. do 31 sierpnia 2016. Od października 2016 r. przewodniczy Radzie Naukowej OBM. Profesor zwyczajny Wydziału Nauk Ekonomicznych UW (do 30 września 2011) oraz Katedry Socjologii Uniwersytetu SWPS  (do 30 września 2016). Od 1 października 2016 do 30 września 2019 kierował Katedrą Międzynarodowych Stosunków Gospodarczych Uczelni Łazarskiego. Do 2009 roku kierownik Katedry Demografii na Wydziale Nauk Ekonomicznych UW (wcześniej dyrektor Polish Policy Research Group, kierownik Zakładu Statystyki i prodziekan na tym wydziale). Wykładowca wielu renomowanych placówek akademickich w USA, Australii i Europie.
  • Jan Paradysz – członek Kapituły; statystyk i demograf związany z Uniwersytetem Ekonomicznym w Poznaniu, na którym zakładał a następnie kierował Katedrą Statystyki. Były dyrektor Centrum Statystyki Regionalnej przy UE. Przez wiele kadencji był członkiem Rady Statystyki przy Premierze RP oraz Komitetu Nauk Demograficznych Polskiej Akademii Nauk. Autor prognoz demograficznych dla kilku polskich miast m.in. dla Krakowa, Poznania, Gorzowa, Międzyrzecza oraz dla aglomeracji krakowskiej i poznańskiej. Za wybitne zasługi w pracy naukowej w dziedzinie demografii i statystyki został odznaczony przez Prezydenta RP Andrzeja Dudę Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.
  • Adam Edward Szczepanowski – członek Kapituły; doktor nauk ekonomicznych, samorządowiec i nauczyciel, w latach 1999–2002 członek zarządu województwa podlaskiego. Dziekan Wydziału Nauk Ekonomicznych Wyższej Szkoły Finansów i Zarządzania w Białymstoku w latach 2015–2019.
  • Piotr Szukalski – członek Kapituły; dr hab. Piotr Szukalski pracuje na stanowisku profesora w Katedrze Socjologii Stosowanej i Pracy Socjalnej UŁ. Specjalizuje się w zagadnieniach z pogranicza demografii, gerontologii społecznej i polityki społecznej. W latach 2007-2010 był członkiem Zespołu ds. Osób Starszych przy Rzeczniku Praw Obywatelskich, zaś w latach 2008-2010 reprezentantem polskich organizacji senioralnych w European Older People’s Platform. Od roku 2008 jest członkiem z wyboru Komitetu Prognoz PAN i Komitetu Nauk Demograficznych PAN. W latach 2016-2020 członek Narodowej Rady Rozwoju przy Prezydencie RP, od 2016 r. członek Rady ds. Polityki Senioralnej przy Ministrze Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej (w kadencji 2020-2024 wiceprzewodniczący tej Rady), zaś od 2017 r. członek Rządowej Rady Ludnościowej przy Prezesie Rady Ministrów RP.

Dla Instytutu Pokolenia to ogromne wyróżnienie. Nie mamy wątpliwości, że spośród nadesłanych prac wyłonione i nagrodzone zostaną te naprawdę ciekawe i wartościowe. Piszcie zatem i przysyłajcie!

Przypominamy, że prace można nadsyłać do 15 października br. na adres: konkurs@instytutpokolenia.pl a pełny regulamin do pobrania tu: REGULAMIN  

Data publikacji: 28.09.2023

Czytaj również

Konkurs! Na najlepszą pracę lic/mgr/dr

Instytut Pokolenia ogłosił 19 czerwca konkurs na najlepszą pracę licencjacką, magisterską i doktorską z zakresu funkcjonowania rodziny z uwzględnieniem aspektów humanistycznych, społecznych lub zdrowotnych, które zostały lub zostaną obronione w okresie od 1 stycznia 2022 r. do 15 października 2023r. Celem Konkursu jest wyłonienie najlepszej pracy w każdej z wymienionych kategorii oraz popularyzacja wiedzy dotyczącej wymienionych obszarów.

Uczestnikami Konkursu mogą być absolwenci studiów wyższych pierwszego i drugiego stopnia lub jednolitych studiów magisterskich – w części dotyczącej najlepszej pracy licencjackiej lub magisterskiej oraz osoby, które obroniły prace doktorskie (w tym absolwenci studiów doktoranckich i szkół doktorskich) – w części dotyczącej najlepszej pracy doktorskiej.

Do Konkursu mogą być zgłaszane prace obronione na wyższych uczelniach publicznych i niepublicznych znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, napisane w języku polskim lub angielskim. Zgłoszenia mogą dokonywać samodzielnie ich autorzy.

Prace będą przyjmowane do dnia 15 października 2023 r. Inne terminy obowiązujące w konkursie zostały ujęte w regulaminie konkursu.  Prace można zgłaszać drogą elektroniczną, przesyłając stosowne dokumenty na adres mailowy: konkurs@instytutpokolenia.pl

Ogłoszenie wyników Konkursu i uroczystość wręczenia nagród będą miały miejsce do 20 grudnia 2023 r. Laureatów konkursu wyłoni Kapituła konkursu, w której skład wchodzi Dyrektor Instytutu i powołane przez niego osoby.


REGULAMIN

Data publikacji: 15.07.2023

Czytaj również

Ta strona korzysta z ciasteczek aby świadczyć usługi na najwyższym poziomie. Dalsze korzystanie ze strony oznacza, że zgadzasz się na ich użycie. .

Zgoda